Damla Sakızı Anacı

Damla Sakızı Anacı Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Damla sakızı anacı veya bilinen diğer adıyla sakız ağacı (PistaciaLentiscus L.), Akdeniz ikliminin etkili olduğu bölgelerde yetişir. Doğal maki bitkisi olan sakız ağacı, özellikle Batı Ege bölgesindeki Çeşme ile Karaburun arasındaki bölümde yoğun olarak yetişir. En yoğun olduğu yer ise Yunanistan’ın Sakız Adası’dır. Reçinesinden yararlanılan bir ağaç türüdür ve geçmişi antik çağlara kadar gider.

Damla Sakızı Anacı Özellikleri

Dik ve silindir biçiminde sağlam gövdeye sahip olan damla sakızı ağacı, yaprak dökmeyen bir yapıya sahiptir. Yılın her döneminde yeşil kalır. Kırmızımsı ve siyah renkli küçük meyveleri vardır.

Kendine has kokusu ve dekoratif görüntüsü ile dikkat çeken bu ağaçlar, özellikle bahçe düzenlemelerinde sık sık tercih edilir. Boyları 6 metreye kadar uzayabilen sakız ağacının kökleri ise 25 metre derinliğe kadar inebilir. Bu özellikleri sayesinde erozyonu önleme noktasında son derece başarılı bir türdür. Ayrıca yine köklerinin derinde olması nedeniyle, olası yangınlardan sonra dahi kendilerini kolaylıkla yenileyebilirler. Derinde bulunan kökler, incir ve zeytin gibi ağaçlara kıyasla kuraklığa daha dayanıklı olmalarını sağlar.

Esmer renkli kabuklara sahiptir ve kabuklarının içerisinde reçine kanalları bulunur. Bu kanallardan 5 yaşından itibaren sakız (mastix) salgılamaya başlarlar. 15 yaşında olan bir ağaç, yıllık ortalama 1-1,2 kg sakız salgılar. Salgıladıkları sakızın fiyatı ise kaliteye göre farklılık gösterir.

Tuza karşı dayanıklı bir tür olan damla sakızı anacı, yavaş gelişir. Buna karşın 100 yıllık bir ömürleri vardır. Bu sürenin yaklaşık 70-80 yıllık bölümünde kaliteli sakız salgılar. Yapılacak olan budama ve diğer bakım işlemleri ile verimliliği daha da arttırılabilir. Elde edilen sakızlar, başta sakız üretimi olmak üzere farklı alanlarda kullanılır. Bu yüzden damla sakızı ağacı yetiştiriciliği, ticari amaçlarla da yapılabilir.

DAMLA SAKIZ ANACI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Sakız ağacı (Pistacia Lentiscus L.) Türkiye’de yetiştiği Akdeniz iklimin etkisi olduğu sahil kesiminin doğal maki bitkisidir. Özellikle batı Ege (Çeşme-Karaburun) arsında ve sakız adasında yoğun olarak yetişmektedir. Her dem yeşil formda sık dallı, çalı görüşünde ve kışın yapraklarını dökmeyen yapıdadır. Gövdeleri dik ve silindir biçiminde olup, sağlamdır. Kabukları esmer renkli ve reçine kanalları ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir. Kullanıldığı yerler. Bitkinin dal ve gövdesinden, mastix adı verilen sakız elde edilir. Her daim yeşil olması ve toprağı örtmesi nedeni ile toprak erozyonunu da önlemektedir. Kökler 20-25 metre derinliğe kadar uzanabilir. Bu nedenle, kuraklığa dayanıklılığı incir ve zeytinden daha iyidir. Arazi yangını gibi kötü koşullarda bile kısa sürede kendini yeniler. Kıyı bölgelerinde tuza dayanıklıdır. Yavaş gelişir ve 100 yıldan fazla yaşar. 5 yaşından itibaren sakız salgılar. 15 yaşından itibaren bitki başına 1 – 1,2 kg sakız verir. Bir kilo sakızın fiyatı kalitesine göre değişmektedir. Yüzlerce fidan çeşidini bünyesinde bulunduran fidanlık.com.tr adresinize teslim fidanı çeşitleri ve %100 müşteri memnuniyeti garantisi sunmaktadır. Seçim yaptığınız ürünleri güvenli alışveriş seçeneği ve hızlı kargo gönderimi ile ne kısa zamanda adresinize ulaştıran fidanlık.com.tr alanında lider firmalar arasında bulunmaktadır.

ÇİFTÇİLER BİTKİYİ NASIL ÜRETEBİLİR : Çiftçiler bitkiyi tohumla, daldırma, çelikle ve aşı ile üretebilirler. Tohumdan fidan yetiştirmenin sakıncası, sakız randımanı düşük dişi bitkilerin de meydana gelmesidir. Çelikle üretim, yeşil ve odunsu çelik şeklinde yapılabilir. Çitlembik, Antepfıstığı, Menengiç ağaçlarına veya dişi sakız üzerine aşılanabilir. Aşılama; göz ve kalem aşı şeklinde uygulanır. Kapama bahçe tesisinde 4-5 m sıra arası ve sıra üzeri mesafeyle dikim yapmalıdır. Tek sıralı sınır dikiminde ise 3-4 m aralık yeterlidir. Sakız bitkisinde budama oldukça önemlidir. Zamansız budamalar elde edilen sakız miktarını azaltmaktadır. Her yıl, 15 Haziran’dan itibaren hafif budamalar yapılarak, gövde açılmalı ve güneş ışınlarının girmesi sağlanmalıdır. Gerektiğinde, toprak analizi sonucuna göre hayvan gübresi yanında, ticari gübreler de kullanılabilir.

ÜRÜN ALIM YÖNTEMİ : Çeşme yöresinde ağaç gövdeleri 15 Haziran’da çizilmeye başlanır. Genç ve ince kabuklu gövde; Hummer adı verilen özel çizim aleti veya ucu inceltilmiş tornavida ile çizikler açılır, fazla derin olmamalı (odun kısmına geçmeden kabukta yapılır), 10-15 cm aralıklarla ve 4-5 cm uzunlukta yapılmalıdır. Yaşlı ve kalın kabuklu gövdenin çizilmesi; normal tornavida ile kabuk hafifçe kaldırılarak yapılır. Bu işlem Ekim ayına kadar 1-2 ay ara ile 2 kez tekrarlanır. İkinci çizimler çapraz yapılır. Aşırı çizimler bitkinin erken yaşlanmasına sebep olur. Gövde uygun bir şekilde çizildiğinde reçine kıvamında bir sıvı akar. Bu madde pıhtılaştığında sakız elde edilir. Başlangıçta donuk yeşil renkte olan sakız reçinesi daha sonra sarı renk alır. Çizim öncesi ağacın dibi, taç izdüşümü içi düzeltilerek temizlenir ve zemin kireçli beyaz toprakla örtülür. Beyaz zemine dökülen sakız damlaları elle veya süpürge ile toplanır. Çiziklerdeki donmuş reçine ise özel spatula ile hasat edilir.

TOPLANAN SAKIZ NASIL TEMİZLENİR : Her ağacın altına pekmez toprağı serilir. Elde edilen sakızlar; toz, toprak, taş gibi yabancı maddelerden temizlenir. Sonra sakızlar, işine sabun tozu konmuş olan soğuk suda çalkalanır. Temiz suda durulanarak, bez üzerine kurutulmak üzere serilir. Kuruyan sakızların üzerine yapışmış olan yabancı maddeler ufak çakı yardımı ila temizlenir. Temizleme sonrası, iriliklerine göre sakız damlaları boylarına ayrılır. Çoğu zaman; üretilen 100 gr sakızın 11 gr Pitta, 27 gr İri Gözyaşı, 62 gr da Ufak Gözyaşı olmaktadır. Elde edilen sakız, kalitesinin korunması için eksi 20 C’de muhafaza edilmelidir.

KULLANIM ALANLARI : Yüzyıllardır sakız, mide ağrılarının, ülserlerin ve mide ekşimesinin tedavisinde kullanılmaktadır. Cam, porselen, kemik, boynuz, ahşap ve metal sanat eserlerinde koruyucu kaplama cilası olarak kullanılmaktadır. Damla sakız üretiminde büyük çoğunluğu alkollü ve alkolsüz içecekler de aroma maddesi olarak tüketilmektedir. Sindirim kolaylaştırıcı, nefes yumuşatıcı ve nefes açıcı özellikleri vardır. İlaç kozmetik ve gıda sanayinde kullanılmakta yada çiğneme sakızı olarak değerlendirilmektedir. Fransa da bir yayında diş hekimlerinin sakızı diş çürümelerine karşı ve oral antiseptik olarak kullandıkları belirtilmiştir. Ayrıca, yine aynı yazı içinde tüm diş macunlarının ana bileşeni olarak sakız yağı (mastic oil) içermesi gerektiğinden de bahsedilmiştir. Kısaca Sakız, yüzlerce yıldır sakız reçinesi ve sakız yağı şeklinde, ilaç, kozmetik, boya, gıda ve içki sanayinde kullanılmaktadır.