Sakız Ağacı Fidanı

DAMLA SAKIZ AĞACI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Sakız ağacı (Pistacia Lentiscus L.) Türkiye’de yetiştiği Akdeniz iklimin etkisi olduğu sahil kesiminin doğal maki bitkisidir. Özellikle batı Ege (Çeşme-Karaburun) arsında ve sakız adasında yoğun olarak yetişmektedir. Her dem yeşil formda sık dallı, çalı görüşünde ve kışın yapraklarını dökmeyen yapıdadır. Gövdeleri dik ve silindir biçiminde olup, sağlamdır. Kabukları esmer renkli ve reçine kanalları ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir. Kullanıldığı yerler. Bitkinin dal ve gövdesinden, mastix adı verilen sakız elde edilir. Her daim yeşil olması ve toprağı örtmesi nedeni ile toprak erozyonunu da önlemektedir. Kökler 20-25 metre derinliğe kadar uzanabilir. Bu nedenle, kuraklığa dayanıklılığı incir ve zeytinden daha iyidir. Arazi yangını gibi kötü koşullarda bile kısa sürede kendini yeniler. Kıyı bölgelerinde tuza dayanıklıdır. Yavaş gelişir ve 100 yıldan fazla yaşar. 5 yaşından itibaren sakız salgılar. 15 yaşından itibaren bitki başına 1 – 1,2 kg sakız verir. Bir kilo sakızın fiyatı kalitesine göre değişmektedir. Yüzlerce fidan çeşidini bünyesinde bulunduran fidanlık.com.tr adresinize teslim fidanı çeşitleri ve %100 müşteri memnuniyeti garantisi sunmaktadır. Seçim yaptığınız ürünleri güvenli alışveriş seçeneği ve hızlı kargo gönderimi ile ne kısa zamanda adresinize ulaştıran fidanlık.com.tr alanında lider firmalar arasında bulunmaktadır.

ÇİFTÇİLER BİTKİYİ NASIL ÜRETEBİLİR : Çiftçiler bitkiyi tohumla, daldırma, çelikle ve aşı ile üretebilirler. Tohumdan fidan yetiştirmenin sakıncası, sakız randımanı düşük dişi bitkilerin de meydana gelmesidir. Çelikle üretim, yeşil ve odunsu çelik şeklinde yapılabilir. Çitlembik, Antepfıstığı, Menengiç ağaçlarına veya dişi sakız üzerine aşılanabilir. Aşılama; göz ve kalem aşı şeklinde uygulanır. Kapama bahçe tesisinde 4-5 m sıra arası ve sıra üzeri mesafeyle dikim yapmalıdır. Tek sıralı sınır dikiminde ise 3-4 m aralık yeterlidir. Sakız bitkisinde budama oldukça önemlidir. Zamansız budamalar elde edilen sakız miktarını azaltmaktadır. Her yıl, 15 Haziran’dan itibaren hafif budamalar yapılarak, gövde açılmalı ve güneş ışınlarının girmesi sağlanmalıdır. Gerektiğinde, toprak analizi sonucuna göre hayvan gübresi yanında, ticari gübreler de kullanılabilir.

ÜRÜN ALIM YÖNTEMİ : Çeşme yöresinde ağaç gövdeleri 15 Haziran’da çizilmeye başlanır. Genç ve ince kabuklu gövde; Hummer adı verilen özel çizim aleti veya ucu inceltilmiş tornavida ile çizikler açılır, fazla derin olmamalı (odun kısmına geçmeden kabukta yapılır), 10-15 cm aralıklarla ve 4-5 cm uzunlukta yapılmalıdır. Yaşlı ve kalın kabuklu gövdenin çizilmesi; normal tornavida ile kabuk hafifçe kaldırılarak yapılır. Bu işlem Ekim ayına kadar 1-2 ay ara ile 2 kez tekrarlanır. İkinci çizimler çapraz yapılır. Aşırı çizimler bitkinin erken yaşlanmasına sebep olur. Gövde uygun bir şekilde çizildiğinde reçine kıvamında bir sıvı akar. Bu madde pıhtılaştığında sakız elde edilir. Başlangıçta donuk yeşil renkte olan sakız reçinesi daha sonra sarı renk alır. Çizim öncesi ağacın dibi, taç izdüşümü içi düzeltilerek temizlenir ve zemin kireçli beyaz toprakla örtülür. Beyaz zemine dökülen sakız damlaları elle veya süpürge ile toplanır. Çiziklerdeki donmuş reçine ise özel spatula ile hasat edilir.

TOPLANAN SAKIZ NASIL TEMİZLENİR : Her ağacın altına pekmez toprağı serilir. Elde edilen sakızlar; toz, toprak, taş gibi yabancı maddelerden temizlenir. Sonra sakızlar, işine sabun tozu konmuş olan soğuk suda çalkalanır. Temiz suda durulanarak, bez üzerine kurutulmak üzere serilir. Kuruyan sakızların üzerine yapışmış olan yabancı maddeler ufak çakı yardımı ila temizlenir. Temizleme sonrası, iriliklerine göre sakız damlaları boylarına ayrılır. Çoğu zaman; üretilen 100 gr sakızın 11 gr Pitta, 27 gr İri Gözyaşı, 62 gr da Ufak Gözyaşı olmaktadır. Elde edilen sakız, kalitesinin korunması için eksi 20 C’de muhafaza edilmelidir.

KULLANIM ALANLARI : Yüzyıllardır sakız, mide ağrılarının, ülserlerin ve mide ekşimesinin tedavisinde kullanılmaktadır. Cam, porselen, kemik, boynuz, ahşap ve metal sanat eserlerinde koruyucu kaplama cilası olarak kullanılmaktadır. Damla sakız üretiminde büyük çoğunluğu alkollü ve alkolsüz içecekler de aroma maddesi olarak tüketilmektedir. Sindirim kolaylaştırıcı, nefes yumuşatıcı ve nefes açıcı özellikleri vardır. İlaç kozmetik ve gıda sanayinde kullanılmakta yada çiğneme sakızı olarak değerlendirilmektedir. Fransa da bir yayında diş hekimlerinin sakızı diş çürümelerine karşı ve oral antiseptik olarak kullandıkları belirtilmiştir. Ayrıca, yine aynı yazı içinde tüm diş macunlarının ana bileşeni olarak sakız yağı (mastic oil) içermesi gerektiğinden de bahsedilmiştir. Kısaca Sakız, yüzlerce yıldır sakız reçinesi ve sakız yağı şeklinde, ilaç, kozmetik, boya, gıda ve içki sanayinde kullanılmaktadır.

Sakız ağacı fidanı veya bilinen diğer adıyla damla sakız ağacı fidanı, saksıda özel olarak yetiştirilir. 20-40 cm uzunluğundaki fidan, dekoratif görüntüsü ve hoş kokusu nedeniyle bahçe düzenlemesinde de kullanılır. Ancak damla sakız ağacı, genellikle sakız üretimi nedeniyle yetiştirilir.

Sakız ağacı, Türkiye’de Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde yetişir. Özellikle Çeşme ile Karaburun arasındaki bölgede yoğun olarak görülür. Bu bölgede en yoğun bulunduğu noktada ise adını da vermiş olduğu Yunanistan’ın Sakız Adası’dır.

Sakız Ağacı Fidanı Özellikleri

Sakız ağacı, yılın her döneminde yeşil olması ve toprağı örtmesi ile bilinir. Aynı zamanda doğal maki bitkisidir ve sahip olduğu özellikler sayesinde 100 yıl yaşayabilirler. Doğru budama ve bakım ile bu fidanların boyu 4-6 metre seviyesine kadar ulaşabilir. Kökleri ise 25 metre derine gidebilir. Bu özellikleri, erozyonu önlemelerini, kuraklığa karşı dayanıklı olmalarını sağlar. Sakız ağacı fidanı, şiddetli bir yangın sonrasında dahi derindeki kökleri nedeniyle kendisini yenileyebilir.

Fidanlar dikildikten yaklaşık 5 yıl sonra sakız salgılamaya başlar. 15 yaşına geldiklerinde 1-1,2 kg sakız salgılarlar. Ömürlerinin 70-80 yıllık döneminde kaliteli bir şekilde sakız salgılarlar. Sakız, farklı alanlarda kullanılan bir maddedir ve bundan dolayı da ticari değeri bulunur.

Sakız Ağacı Fidanı Dikimi

Sakız ağacını çoğaltmanın farklı yolları vardır. Bu yollardan birisi de tohumdan fidan yetiştirme şeklindedir. Ancak tohumdan yapılan söz konusu yetiştirme neticesinde sakız randımanı düşük bitkiler ortaya çıkabilir. Bu yüzden çok fazla tercih edilmez.

Sakız ağacı fidanı dikiminde dikim mesafesi 3-5 metre arasındadır. Sıralı dikimlerde 4-5 metre, tek sıra dikimlerde ise 3 metre dikim mesafesi olması gerekir. Doğru şekilde yapılan dikimler ve sonrasında gerçekleştirilen bakımlar, elde edilen sakız miktarını direkt olarak etkiler.

Damla sakız ağacı fidanı dikiminden sonraki süreçte budamalar büyük bir önem taşır. Eğer budamalar zamanında ve doğru olarak yapılmazsa, elde edilen sakız miktarı azalacaktır. Budamalar, 15 Haziran tarihinden itibaren yapılmaya başlanmalı ve gövdenin güneş alması sağlanmalıdır. Bunun dışında toprak analizi sonucunda belirlenen hayvan gübreleri ile bitki desteklenmelidir.